Епоха адрадження - година, калi прагрес. сiли Заходняй Русi вялi барацьбу супраць польскiх феадалау, каталiцкай Царква за далученне та маскоускай дзяржави, за нациянальную самабитнасць, за визваленне пекло нациянальнага уцiску. Гети годину вилучиу шмат невядомих та сягодняшняга дня майстроу i мастакоу.
На прикладзе паеми Максiма Танка ми Таксамо убачим невядомага народного майстра - стваральнiка видатних помнiкау самабитнай культури - Люцияна Тапаля. Таполя - "адзiн з майстроу вялiкiх".
У паеме М. Танк зрабiу вобразе майстра, якi узнайшоу у сабе сiли для адзiнаборства з езуiтамi, найбільша реакц. виразнiкамi палiтикi феадалiзму.
Сiла i слава Таполя у критим, што ен здолеу па-майстерску увасобiць жиццевую фiласофiю народу. Дзеля каго ствариу Тапаля цуди мастацтва? Словамi паеми:
Ен хацеу пакiнуць пакаленням
Слід жицця свойого, Сваiх пакут,
Сказ пра мари, Пра палі iмкненнi ...
Праблема мастаки i мастацтва у паеме заключаецца у забароне майстра працаваць над сваiмi творамi якiя адлюстроуваюць жицце народу, яго барацьбу праз вобразе пано, сялянства, заключаюцца Таксамо у критим, што Л. Т. вихаван на нациянальних традициях народних умельств i гуманних iдеалах мастацтва епохi Адрадження. Л. Т. викаристоувау у палею творчасцi релiгiйния сюжети i бiблейскiя мiфи, каб уславiць i узвялiчиць народ, скiнуць з п'едестала нябесних Баго паставiць на iх месца чалавечи розум. Пает падкреслiвае, што у бiтве Таленті i розуму чалавекака з сiламi реакциi перамагае народ, яго світлі розум.
З незапам'ятних Часо у казки i легендах, билiнах i падання живуць створания народам вобразе музикi, мастак i iнших народних умельцау, што увасобiлi у сабе iдею велiчнасцi i непяраможнацi нардонага мастацтва. Гетия народния мастакi зауседи виступалi абаронцамi пригнечаних, сваiмi талентамi служилi справе визвалення народу пекло сацияльнага уцiску i експлуатациi.
У беларускай паезii у творах Цеткi, Багдановiча, Купали, Коласа, Бядулi створана Немає вобразау таленавiтих мастакоу з народу, заступнiкау яго iнтаресау. Есць такi вобразе i у творчасцi М. Танка "Люциян Таполя" (1946). У паеме М. Танк уваскрашае падзеi далекага мiнулага. Кафлiкт паеми памiж народним мастаком - разьбяром i бiскупам Сямашкам типови для тієї пари. Ен адлюстроувае свабодалюбства i нянавiсць народу та свецкiх i духоуних пригнятальнiкау. Л.Т. увесь свій Таленті ("пад яго рукамi б пекло Чара нейкiх аживала Надав неживое") паставiу на службу народу, iмкнууся Даць людзям радасць i шчасце. Разам з працоуним людам ен смяяуся з пригнятальнiкау, сцвярджаючи пригажосць чалавека-працаунiка, таму пад яго взірцем вобразе апосталау, прарокау атримлiвалiся больш падобния "так сялян смаргонскiх, та вiлескiх лесарубау, рибакоу". Для навагодняй батлейкi Л.Т. виразау "постаць прасвятой" - з дзяучини Теклi, та якой даремна сватався калiсьцi ". У яе вобразе мастак виявiу духоуную пригажосць, якая перазиходзiла пригажосцю усiх багiнь, вядомих людзям. Свойого пана Л. Т. зрабiу Iрадам, якi МЕУ шляхецкi убір i хiтри твар лiсiци i у руках бiзун, якiм батожиу мужикоу. Так помсцiу Л.Т. сваiм криудзiцелям. Бiскуп Сямашка жорстка пакаран мастак-разьбяра: "1910 адбиць пакути i НЕ брацца за палі майстерства." Шмат гора перажиу за 1910 Л.Т. "
Пекло тугi па рідним краєм, па майстерству даунiм "i змянiуся так, што сябри НЕ пазналi. Калi бiскуп Сямашка задумав будаваць нову святиню, то, непазнауши Таполю, даручиу яму будаунiцтва. Увесь свій Таленті, палі майстерства укладвау Л.Т. у гетую святиню, бо "єп хацеу пакiнуць пакаленням слід свойого жицця". З-пад яго зразка з'явiуся "пякельни хоровод" хiмерау, "што хацелi пагасiць святло у яго серци". I калi Сямашка, пачауши службу, узняу вочи вугор, то на званiци убачиу фiгури усiх гетих пачвар. Так адпомсцiу народні мастак бiскупу за асабiстия криуди, за усе пакути народу. Перамога над Сямашкам - перамога народного свабодалюбiвага духу над уцiскам. Праз вобразе мужнага змагара i народного мастаки М.Т. виявiу iдею пра бяссмерце народного мастацтва, пра яго ролю у визваленчай барацьбе супраць нациянальнага уцiску.