Мiхал - типови прадстаунiк сялянства, якоє ва умова царiзму цярпела буржуазна-палiтични i чиноунiцкi гніт. Малазямеле примушае яго iсцi на спла лісі, на службу та князя Радзiвiла. Альо праці леснiка НЕ виратоувае яго пекло беднасцi. Ен трапляе у Поуні залежнасць пекло пана-ляснiчага, становiцца паднявольним чалавекам. Ляснiчи зусiм НЕ лiчицца з Мiхалам, примушае яго часта пераязджаць з месца на месца. Мiхал НЕ хоч робили зносiць здзекi i абразив. Ен настойлiва Упарти шукаю вихаду з паднявольнага становiшча. Пасли смерцi старога ляснiчага Мiхал вирашае купiць зямля, придбаць свій кут. Мiхал любiць зямля Моцний, щирую. З дзiцячим замiлаваннем, iдучi са служби, любуецца яринаю i житам на першай гаспадарци. Зямля запауняе думкi, надзеi Мiхала. Мара аб вольнай праці на вольнай зямлi становiцца яго жиццевай Мета, яго срасцю. Зямля ва уяуленнi Мiхала - кринiца дабрабиту, "Променю волi i Свабода". Мiхал паказани у сям'ii на службі. Вобразе яго раскриваецца ва узаемоадносiнах з панамi, леснiкамi, братам Антосьом, жонкай, дзецьмi. Па натури Мiхал ласкаві, спагадлiви. Ен любiць дзяцей, хоць годинах сувора ставiцца та iх, чула адносiца та брата, Глибока паважае яго. Галоунае у характар Мiхала - любо так зямлi, ненавiсць та стрибне, iмкненне та Свабода. Паступова у Мiхала абуджаецца чалавечая годнасць, розцентру свядомасць. Мiхал - асобі Моцний, цягавiтая, здольная пераносiць жиццевия нягоди, непахiсная у дасягненнi палею мети, трагiчная.
Хараство души селянiна-працаунiка, адданага сина зямлi, асаблiва яскрава розкрита у вобразе дзядзькi Антося. Антон - чалавек свабодалюбiви. Ен пратестуе супраць стрибне пано i царскiх чиноунiкау, бярецца за ажжицяулене жиццевай мари Мiхала. На плячах дзядзькi ляжаць вусі клопати па гаспадарци. У вобразе Антося паказана таленавiтасць i працоуная сiла народу. Дзядзька - чалавек адарони пекло природи, яскрава, багата натура з вялiкiмi задаткамi. Ен - адмислови работнiк, та усяго здатно майстар на вусі рукi. Дзядзька зачароувае палею натурал, адкритасцю души, шчирасцю. Ен - природжани Штукар, весяльчак, забаунiк, чалавек гостро на слова, любiць пажартаваць. Мова яго багата на приказкi i примаукi. У Гумаров Антося, у яго жартах вияуляецца мудрасць i дасцiпнасць народу, яго розум i духоуная пригажосць. Антосьо любiць дзяцей, добра відає iх псiхалогiю, iнтареси, патреби, гавориць з iмi, Як са старимi, раiцца, спрачаеца. Ен iх дарадчик, настаунiк i Судзі. Дабрата, шчирасць, спагадлiвасць, ветлiвасць, ласкавасць, дасцiпнасць - гетия душеуния якасцi Антося вияуляюцца у яго учинках, паводзiнах. Сацияльния супяречлiвасцi виклiкаюць у души Антося пратест i абуренне. Виказваючи нянавiсць та пано, царскiх чиноунiкау i памешчикау - буржуазного ладу, ен, Як i Мiхал не відає, Як працоунаму чалавеку пазбавiцца експлуатациi i знайсцi палі шчасце.
Вобразе Ганни - жонкi Мiхала Займан невялiкае месца у паеме. Яна зауседи за працай, зайнята гаспадарскiмi справамi. Ганна - добра, рухлiвая, сумленная гаспадиня. Яна щирую, Ласкава мацi. Мацi притримлiваецца дзедаускiх звичаяу, вериць у розния прикмети. Ганна разважлiвая i практичная жанчина, добрі дарадчiк у сям'i.
Паему "Новая зямля" Я.К. присвяцiу народу. У народзе ен бачиць тия творчия сiли, якiя могуць знiш чиць несправядлiвасць, абнавiць зямля, зрабiць яе пригожай. З дакладнасцю вучонага-етнографа апiсвае ен вусі звичаi i абради, якiя битавалi у тієї годину на Беларусi. У разнастайних, цiкавих i паетичних малюнки раскриваецца штодзенни побут Мiхалавай сям'i. Причим гетия малюнкi настолькi типовия i характерния, што знаемячися з гiсториямi жицця ідної сялянскай сям'i, ми атримлiваем поунае уяулене аб усiм біл. народзе. Успомнiм снеданне у хаце Мiхала. Сап Рауді, отрути у сялянскай сям'i - гета цели абрад, са сувора устаноуленимi правiламi i парадкамi, якiя усталявалiся даун i няухiльна, падтримлiвалiся усiмi. Стіл засцiлауся Абрус, збiралiся абавязкова вусі члени сям'i, шкірних МЕУ палі пастаяннае месца. У кут звичайна сажалi пачеснага гостем. Малої дзецi, якiя яшче НЕ ведалi парадку, асобна елi, а за сталлю, дзе сядзелi дарослия i старейшия дзецi, панавала цiшиня i Парадак. "Там хлопці гаркацца нясмелi". У гетим строгiм парадку адчувалась павага та усяго, што знаходзiлася на стале, Як так здабитку цяжкай праць. Лепша кавалак уступаються таму, хто больш працавау. Так праходзiла ранiца у нядзельку. Буднiя днi запоунени цяжкай працай. Працавалi i дарослия i дзецi. У праці наiбольш Поуні раскриваюцца творчия сiли i здольнасцi народу, яго духоуная велiч i пригажосць. Чим брилі удаецца Я.К. раскриць унутрани світло працоуних людзей, паказаць iх маральну i духоуную перавагу над прадстаунiкамi пануючих Класан, критим Мацнев гучиць пратест супраць iснуючага ладу.
З вялiкай любо апiсвае Я.К. простих людзей у раздзеле "Падгляд Пчола". Так падгляду Пчола у сям'i Мiхала рихтавалiся Як так вялiкага свята. Мужчини зранку милi галів, падкручвалi вуси, надзявалi Нови камiзелькi. А калi збiралiся госцi, у Мiхалавай хаце пачинауся вясели сялянскi банкет. Апiсане сялянскага банкет не толькi стварае Ярка уяуленне аб Звичай i побице таго годині, но дапамагае зразумець характар простих людзей. Ми бачим, Як гасцiнна i приветлiва сустракае сям'я Мiхала гасцей i з якой павагай тримаюцца госцi.